تبدیل ریال به تومان، مزایا و معایب:
در هفته‌ی گذشته هیات وزیران به ریاست دکتر حسن روحانی تصویب کرد که واحد پول ایران از «ریال» به «تومان» تغییر کند. بر همین اساس، واحد پول ملی ایران، “ریال” از اقتصاد کشور حذف و “تومان” جای‌گزین آن خواهد شد. ۸۷ سال پیش ( در سال ۱۳۰۸ ) واحد پول ایران از تومان به ریال تبدیل شده بود. بر طبق لایحه‌ی دولت، هر یک تومان ده ریال است. حذف صفر از پول ملی، سالهاست که مورد بحث کارشناسان و صاحبان امر بوده است که دولت یازدهم بالاخره به آن جامع عمل پوشاند. البته این مصوبه فعلا به عنوان یک لایحه بوده و باید به تصویب مجلس نیز برسد.
کارشناسان مزایای حذف صفر از پول ملی ایران را بیشتر از معایب آن می‌دانند و شاید در این امر تقریبا اتفاق نظر نیز هست. اما اختلاف نظرها بیشتر پیرامون زمان انجام این کار و تعداد صفرهای حذف شده است.
مجلس، پس از تصویب تبدیل ریال به تومان در جلسه هیئت دولت، از آن حمایت کرد. اما نمایندگان ملت با حذف بیش از یک صفر موافق‌تر هستند. برای نمونه می‌توان به صحبت‌های محمدرضا پورابراهیمی داورانی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اشاره نمود. وی در مورد این لایحه، اظهار نظر نموده است و با استقبال از تصمیم دولت بابت حذف صفر از پول ملی گفت: بهتر است سه تا چهار صفر از پول ملی حذف شود.
ریسس کمیسیون اقتصادی مجلس در تماسی که با خبر ساعت ۲۱ داشت، تصریح نمود: اقتصاد ایران سالهاست که دچار تورم بوده و پس از شوک ارزی که در سال ۹۱ بر آن وارد شد و ارزش پول ملی در کوتاه مدت کاهش شدیدی داشت و امروز بیش از گذشته تبدیل واحد پول ملی اهمیت دارد. وی همچنین تاکید کرد که هم‌اکنون نیز آنچه میان مردم رایج است تومان است و نه ریال.
هم‌اکنون در اکثر مبادلات اقتصادی از واحد تومان استفاده می‌شود و فقط مردم در مکان‌هایی مانند بانک مجبور به استفاده از ریال هستند. همچنین در مبادلات مالی با ارقام درشت نیز حذف سه صفر یا حتی بیشتر عرف می‌باشد. برای نمونه برای خرید یک خودرو، قیمت آن با حذف صفرها بیان می‌گردد و به جای بیان ۳۰۰ میلیون ریال (که رقم بزرگی است) ۳۰ تومان بیان می‌شود که معنی هر دو برای مردم یکسان است.
کاهش صفرهای پول ملی از زمان جنگ جهانی دوم و پس از تورم‌های شدید رواج یافت. این کاهش صفر در پول ملی در ابتدا در کشورهای برزیل، آرژانتین و ترکیه اتفاق افتاده است. که می‌توان با رجوع به تجربه‌ی آن کشورها تصمیمی صحیح برای این امر گرفت.
کارشناسان مزایا و معایب گوناگونی را برای تغییر در واحد پول ملی بر می‌شمارند که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ارزش پول ملی را افزایش می‌دهد. برای مثال: هر ۴۰۰۰۰ ریال برابر یک دلار آمریکا است[۱]. حال با حذف سه صفر، هر ۴۰ ریال برابر یک دلار است.
- حمل و نقل پول را آسان‌تر می‌شود.
- اثرات روحی و روانی مثبت در جامعه دارد.
- اعتماد جامعه به پول ملی را افزایش می‌دهد.
- هزینه‌های چاپ اسکناس را کاهش می‌دهد.
- مبادلات تجاری، حسابداری و بررسی مالی حساب‌ها را آسان‌تر می‌کند.
- هزینه‌های جایگزینی پول جدید با قدیم سنگین خواهد بود.
- در اثر تغییر واحد پول، به هم‌ریختگی‌های مالی و حسابداری ایجاد می‌گردد.
- واحد جدید پول ملی حداقل در کوتاه و میان‌مدت برای همه‌ی مردم قابل هضم نخواهد بود. برای نمونه: افراد مسن، تغییر در واحد پولی برایشان راحت نخواهد بود.
- بی نظمی قیمت کالاها ناشی از به‌هم ریختگی مالی جامعه و سوء استفاده برخی افراد افزایش خواهد یافت.
- امکان اختلال در کار بانک‌ها به جهت هجوم مردم برای تغییر پول‌هایشان افزایش میابد.
- صادرات کاهش می‌یابد. کارشناسان معتقد هستند، افزایش اسمی ارزش پول ملی به کاهش حجم صادرات منجر خواهد شد.
تمام معایب ذکر شده در بالا، با تدبیر قابل حل هستند. چیزی که همه‌ی کارشناسان درباره آن نظر مشترک دارند، حذف صفر از پول ملی و افزایش ارزش اسمی آن می‌باشد. اما این که چند صفر از پول ملی حذف شود و چه زمانی این کار عملیاتی شود همچنان چالشی مهم محسوب می‌شود.
[۱] این برابری ارز حدودی است و برای نمونه بیان شده است.
مراجع:
- http://www.isna.ir
- http://www.ravinews.com
- http://www.masironline.ir
- http://www.asrebank.ir
- https://www.tasnimnews.com
- https://fa.wikipedia.org
