کشور عراق، مهم‌ترین مقصد صادراتی ایران:
کشور عراق یکی از مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران می‌باشد. صادرات ایران به کشورعراق در حدود ۵٫۵ میلیارد دلار در سال ۹۴ [۱]برآورد شده است. این مقدار صادرات به دلایل گوناگون به صورت مقطعی کم یا زیاد می‌شود اما متوسط صادرات ایران به کشور همسایه‌ی غربی همواره بین ۴ تا ۶ میلیارد دلار بوده است. این مقدار صادرات که از نظر کمی چیزی در حدود ۱۰ درصد[۲] صادرات غیرنفتی ایران را تشکیل می‌دهد نمایانگر اهمیت بازار عراق برای تولیدکنندگان داخلی می‌باشد.
عمده‌ی کالاهای صادراتی ایران به کشور عراق: سیمان، کاشی، سرامیک، هندوانه، کولر آبی، خودرو، لوازم جانبی و قطعات خودرو، بستنی، رب گوجه‌فرنگی می‌باشد. ایران در بسیاری از کالاهای صادراتی خود به کشور عراق مزیت‌های صادراتی ویژه‌ای دارد. برای مثال می‌توان به گستره‌ی مرز زمینی ۱۴۵۸ کیلومتری[۳] با کشور عراق و فاصله‌ی نزدیک شهرهای اصلی عراق تا گمرکات مرزی ایران اشاره نمود.
اما علیرغم تمام مزیت‌های موجود مشکلاتی نیز بر سر راه صادرات ایران به عراق وجود دارد که به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم می‌شود.
- داخلی:
کالاهای صادراتی ایران معمولا نسبت به رقابای خود کیفیت و بسته‌بندی ضعیف‌تری دارند. این نقطه ضعف بزرگ به راحتی مقاصد صادراتی را از دست ایران خارج می‌کند. امروزه توجه به سلیقه‌ی مشتری یک رکن اصلی و مهم در امر صادرات کالا از هر مبدا برای هر مقصدی به حساب می‌آید و شرکتی که بر اساس سلیقه‌ی مشتری خود کالا تولید نکند، حتی اگر مشتری را بدست آورده باشد آن را به راحتی از دست خواهد داد.
نکته‌ی دیگر، هزینه‌ای است که مشتری برای خرید باید پرداخت کند. قیمت کالا یکی از فاکتورهای مهم برای خریداران محسوب می‌شود و شرکتی که کالایی با قیمت مناسب ارائه کند می‌تواند مشتری را به سوی خود جذب نماید.
بازاریابی، رکن اساسی برای ورود به بازار و جذب مشتری‌های جدید محسوب می‌گردد. شرکتی موفق است که بتواند محصول تولیدی خود را با تبلیغات مناسب به خریداران معرفی نماید و آن‌ها را برای خرید کالای تولیدی خود قانع نماید.
- خارجی:
بازار بکر عراق مانند دیگر بازارهای صادراتی بی رقیب نیست. کشورهای ترکیه، چین و حتی کره‌ی جنوبی چشم طمع به این بازار بالقوه داشته و برای فروش بیشتر در کشور عراق برنامه‌ریزی طولانی مدتی نموده‌اند. برای مثال شرکت‌های خودروسازی چین برای فروش محصولات خود در عراق اقدام به فروش لیزینگی محصولات خود نموده‌اند که می‌تواند تهدیدی جدی در راه صادرات خودرو و قطعات جانبی ایران[۴] به کشور عراق محسوب گردد.
نکته‌ی مهم دیگر در بحث صادرات کالاهای ایرانی نرخ ارز است. دو عامل نرخ برابری و ثبات پول ملی کشورها نسبت به ارزهای معتبر جهان تاثیر زیادی بر قیمت تمام شده و صادرات آن‌ها بازی می‌کند. امروزه کشورهای چین و ترکیه بر کاهش ارزش پول ملی برای افزایش صادرات خود اصرار دارند. این کشورها علیرغم توانایی در بالا نگهداشتن نرخ برابری پول‌های خود در برابر دلار اقدام به کاهش آن می‌نمایند.
نرخ ریال در برابر دلار پایین بوده و بازار ارز نیز از ثبات نسبی برخوردار است که هردو فاکتور برای افزایش صادرات بسیار مناسب می‌باشند.
باید توجه نمود که رقابت در عرصه‌ی اقتصادی یک جنگ تمام عیار است و امروزه کشورها برای افزایش صادرات خود به دیگر کشورها از ابزارهای مختلف بهره می‌گیرند. صادرکنندگان ایرانی نیز نباید این فرصت بدست امده را از دست بدهند و بازارهای تشنه‌ای چون افغانستان، عراق و سوریه نیازمند محصولات ایرانی هستند. اما این امر نیازمند توجه به بازارهای صادراتی، کاهش هزینه‌های تولید و برنامه‌ریزی بلند مدت است. همکاری دولت و تولیدکنندگان ایرانی می‌تواند بازارهای منطقه را جزء مقاصد صادراتی ایران نماید.
[۱] منبع: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
[۲] http://www.sharghdaily.ir
[۳] https://fa.wikipedia.org
[۴] عراق یکی از بزرگترین مقاصد صادرات خودرو و قطعات جانبی کشور ایران محسوب می‌گردد.
مراجع:
- http://otaghiranonline.ir/
- http://www8.irna.ir/
- http://www.iana.ir/
- http://www.eximnews.ir/
- http://www.tccim.ir/
